Martsa ng Kamatayan o Pag-asa?

(Editoryal)

MALUPIT, walang konsensiya, at manhid ang umiiral na balintunang lipunan sa buhay at kinabukasan ng karaniwang magsasakang patuloy na umaasa sa katuparan ng tunay na reporma sa lupa. Batay sa kasaysayan, nagsimula ang lahat sa panahon pa ng kolonyalismong Kastila nang kamkamin ng mga prayle ang malalawak na lupain sa bansa kaya nagkaroon ng mga asyendang umalipin at nagtanikala sa lupa sa uring magsasaka na nagbunsod noon ng maraming rebelyon na humantong, nang malaon, sa Rebolusyong 1896.

Hindi mapapasubalian, problemang agraryo rin ang isa sa pangunahing mga dahilang nagpalakas sa rebelyon ng mga Huk sa Gitnang Luson noong dekada ’50 at, sa kasalukuyan, ito rin ang mitsa ng mga paghihimagsik sa iba’t ibang dako ng kapuluan ng mga mamamayang wala ni isang dangkal na lupang maaaring bungkalin at mapagkunan ng pantawid-gutom.

Matatandaan, nang pinatatalsik sa poder ang diktadurang Marcos, tumataginting na ipinangako ni dating Presidente Corazon C. Aquino na lubusan niyang ipatutupad ang reporma sa lupa pero, nang maluklok na siya sa Malakanyang, inilibing niya sa limot ang pangakong iyon, gayundin ang kinabukasan ng uring magsasaka. Hanggang ngayon, umaalingawngaw sa 6,000 ektaryang Hacienda Luisita ang daing at panaghoy sa pamilya Aquino ng kanilang mga magsasaka.

Ilang buwan pa nga lamang noon sa kapangyarihan si Tita Cory, mga punglo ng armalite – hindi bigas – ang ipinalamon ng kanyang rehimen sa nagdemonstrasyong mga magsasakang mula sa Timog Katagalugan. Dinilig nga ng dugo ng mga iyon ang mainit na aspalto ng Mendiola sa halip na naiukol ang kanilang pawis sa bukiring hinihingi nilang maging kanila. At ilang buhay na ba ang ibinuwis ng mga magsasaka sa asyenda nina Tita Cory marinig lamang maging ng hangin ang namamaos na nilang mga karaingan? Sabi nga, ilang supot lamang ang hinihingi nila sa tone-toneladang asukal na mula sa tubuhang dinilig ng pawis nila’t dugo.

Higit na masama, nasalamangka pa ng mga asendero ang CARP (Comprehensive Agrarian Reform Program), sinalaula ang batas, at ginawang korporasyon ang kanilang mga asyenda upang hindi masakop ng reporma sa lupa. Ginawa ito sa Hacienda Luisita sa Tarlak, naunang ginawa sa libu-libong ektaryang lupain ni Danding Cojuangco sa Negros, at ganito rin yatang tusong taktika ang ginawa sa Hacienda Velez-Malaga at sa iba pang mga asyendang patuloy na nagiging libingan ng mumunting pangarap, at mismong buhay, ng mga magsasaka.

Sapagkat mga kapitalista’t asendero ang karamihan sa pambansang liderato, at sila ang naghahari-harian sa pambansang pulitika’t ekonomiya, waring imposible na ngang marinig nila ang karaingan ng uring busabos at dayukdok tungo sa ikapagkakaroon ng tunay na hustisya sosyal at lipunang maunlad at makatao. Nilumot na nga sa pintuan ng Malakanyang, noon pa mang nagdaang mga rehimen, hanggang sa kasalukuyan, ang hinaing ng mga magsasaka’t iba pang kauri nilang binubusabos ng mga diyus-diyosan sa lipunan.

Sa ilalim ng kasalukuyang rehimen, kinakailangan pang maglakad, tiisin ang pagod at gutom, noon pang Oktubre 10, mulang Sumilao, Bukidnon, papuntang Malakanyang (1,700 kilometro ang layo) ng 55 magsasaka ng tribong Higaonon – 15 ang babae – para hilingin kay Presidente Gloria Macapagal-Arroyo na maibalik sa kanila ang 144 na ektaryang lupaing katutubo na ipinagkaloob na ng Kagawaran ng Repormang Pansakahan o DAR sa 137 nilang miyembro noon pang 1997. Pero, matapos pagtibayin ng pamahalaan ang kahilingan ng pamilya ni Norberto Quisumbing, Sr. na gawing agro-industriyal ang nasabing lupain, agad na binawi iyon ng gobyerno sa mga magsasaka at ibinalik sa naturang pamilya.

Sa Disyembre 10 pa – Pandaigdig na Araw ng Karapatang Pantao – nakatakda silang dumating sa Malakanyang. “Kung di makikipagkita sa amin si Presidente Gloria Macapagal-Arroyo,” sabi ni Samuel Merida, presidente ng Mapalad Cooperative, “hindi kami titigil ng pagmamartsa sa paligid ng Malakanyang. Magpapatuloy kami hanggang makamit namin ang katarungan sa aming pakikibaka. Walang makapipigil sa aming pagmamartsa. Sinimulan namin ang pagmamartsang ito bilang pakikiisa sa iba pang mga magsasakang nangangarap na magkaroon ng sariling lupang masasaka.”

Malinaw na madamdaming nailarawan ng martsang ito ng mga magsasakang Higaonon ang marawal na kalagayan ng milyun-milyong magsasaka sa buong bansa na malaon nang binabansot ng pambansang liderato’t uring asendero ang mumunti nilang mga pangarap. Sapagkat kontra-maralita ang programa’t patakaran ng naghaharing rehimen – bagaman laging ipinangangalandakan nito ang diumano’y kapakanan ng mahihirap na mamamayan – ano, kung gayon, ang naghihintay sa nagmamartsa pang 55 magsasakang Higaonon pagdating nila sa Mendiola pa lamang sa Disyembre 10?

Sana’y masaganang bigas (hindi mga punglo ng armalite), at sariling lupang masasaka (hindi aspaltadong libingan) – tulad noong nangyari sa panahon ni Tita Cory – ang naghihintay sa kanila sa pinto ng Malakanyang. Martsa ba ito ng kamatayan o pag-asa?

    

 

Advertisement

Read Full Post »

Sinong Nanggagago sa Bayan?

(Editoryal)

NAKASUSUKA ang mga palabas at buladas ng mga diyus-diyosang naghahari-harian sa pambansang pulitika’t ekonomiya at lipunan.  Matatandaan, kamakailan lamang, buong giting na nanawagan kay Presidente Gloria Macapagal-Arroyo si Espiker Jose de Venecia ng Kamara na simulan ang pambansang  rebolusyong moral upang masugpo, kung hindi man tuluyang mapawi, ang nagbalandrang katiwalian sa iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan.

 Maaalaala rin, nang kapanayamin noong nagdaang linggo ni Ricky Carandang sa programa niya sa telebisyon (ANC) si JDV, nanggagalaiti pa nitong ipinaratang na “ginagago lamang ang bayan” ng mga nagharap ng kasong “impeachment” laban kay La Gloria.  Paulit-ulit din niyang binigyang-diin ang kahalagahan ng delikadesa na para bang ito ang tuntungan at sandigan ng mga hakbang niyang pampulitika’t mga programa para sa kapakanan ng bansa.  Si JDV nga ba ang nagsabi nito?

Sapagkat ibinunyag ng kanyang anak na si Joey de V. ng Amsterdam Holdings, Inc.    ang katiwalian sa likod ng kontratang ZTE-NBN,  at sangkot diumano sa anomalya si La Gloria at ang esposo nitong si Mike Arroyo, gayundin sina dating Tagapangulong Benjamin Abalos ng Comelec at Sekretaryo Leandro Mendoza ng Kagawaran ng Transportasyon at Komunikasyon, at iba pang gulugod-dikyang alipores ng rehimen, kaya niya ipinaubaya sa katulong na espiker – sa ngalan ng delikadesa – ang kasong iniharap ng isang Atty. Roel Pulido laban sa Presidente ng Matatag na Republika upang maisampa iyon  sa Komite sa  Hustisya ng Kamara na binubuo naman, sa isang banda,  ng masusugid na basalyos ng Malakanyang.

Natural, gaya ng dalawang naunang kasong “impeachment” noon laban kay La Gloria, ipinalamon agad  sa basurahan ang dokumento ni Pulido dahil diumano sa kakulangan ng sustansiya o nilalaman. O sinadyang pahinain ang nilalaman niyon at inunahan lamang ang makupad na oposisyon  sa pagsusumite niyon upang hindi na makapagharap ng malakas at makatotohanang  “impeachment” ang sinuman    sa loob ng kasalukuyang taon? Sabi nga, napakalakas man ng mga datos o ebidensiya, imposibleng maisampa sa Senado ang anumang “impeachment” laban kay La Gloria hanggang nananaig ang oportunismo sa Kamara – hindi ang prinsipyo’t paninindigan para sa pambansang kapakanan – at garapal pa ngang tagahimod ng pundilyo ng Palasyo ang nagmamarangal na mga miyembro nito.

Anuman ang buladas o ipinangangalandakan ni JDV, hindi na ito dapat paniwalaan, ayon naman kay Sen. Juan Ponce Enrile.  Sabi niya, “ipokrito, bolero at mapagpanggap” ito at “walang karapatang manawagan ng pambansang rebolusyong moral sapagkat siya mismo ay kasangkot sa iba’t ibang maanomalyang transaksiyon tulad ng North Luzon Railways Corp. at National Broadband Network.”  Idinagdag pa ni Enrile na “marami akong alam sa kanya mula pa noong 1995.  Di ko alam kung saan siya pupulutin kapag napilitan akong ibunyag ang mga iyon.  Kilala ko ang tunay niyang pagkatao.”  Si Enrile nga ba ang nagsabi nito?

 Sino nga ba, kung gayon, ang nanggagago sa bayan?

Sumaliw din sa awit ni JDV si La Gloria, nakitono, at bumunghalit ng panawagang “tigilan na ang pamumulitika ng walang puso’t kaluluwang mga pulitiko at grupong handang gumamit ng dahas matupad  lamang ang layunin o ambisyon.”  Sa pulong ng grupo ng gabinete para sa pambansang seguridad, madamdaming nanawagan siya  sa buong bansa, sa mga lider nito, na labanan ang pamumulitikang nagbubunga ng karahasan, katiwalian, at pagpapabaya sa mga maralita.  “Magsikap tayong bawasan ang tunggalian,” dagdag pa niya, “labanan ang katiwalian, wakasan ang karahasan, at unahin – higit sa lahat – ang kapakanan ng ordinaryong mga mamamayan.”  Maralita diumano ang mga mamamayan dahil “may mga Pilipinong inuuna ang pamumulitika at kapakanang-pansarili at ambisyon kaysa kapakanan ng bansa” at, sabi pa niya, “pagod na ang mga mamamayan sa negatibong pampulitikang mga retorika.”  Si La Gloria nga ba ang nagsabi nito?

Sino nga ba, kung gayon, ang nanggagago sa bayan?

Kung nilinaw lamang nang husto ni La Gloria sa bayan  ang kontrobersiyal na mga isyung kinasangkutan ng kanyang rehimen (tulad ng Hello Garci, jueteng payola, Piatco, Macapagal Blvd., NorthRail, Venable LLP, ZTE-NBN, edukasyong cyber, mga pagpatay na pampulitika, mga pambobomba nitong huli,  atbp.), at hindi pinipilit itago ng rehimen hanggang ngayon  ang sagradong mga katotohanan sa pamamagitan ng mapanikil na mga hakbang makapanatili lamang sa kapangyarihan (Proklamasyon 1017 noon, E.O. 464, CPR, Human Security Act at iba pang disimuladong mga hakbang), at kung hindi minamaniobra ng rehimeng maibasura ang anumang kasong “impeachment” laban sa kanya at, sa halip, siya pa mismo ang dapat magsulong na ituloy ito – tulad nang ginawa noon ni dating Presidente Elpidio Qurino upang malinawan ng sambayanan ang katotohanan at malinis ang kanyang pangalan, baka nga sakaling paniwalaan ang kanyang mga panawagan at matigil ang garapal,  makasarili’t mapandambong na pamumulitika.  Hindi sana marawal, at kahabag-habag, tulad ngayon, ang pambansang kalagayan at kinabukasan.

Sino nga ba, kung gayon, ang nanggagago sa bayan? 

Sa ano’t anuman,  sabi nga, hindi habang panahong pagagago ang sambayanan.  Katunayan, sa pinakahuling sarbey ng Pulse Asia, 54% ng mga mamamayan sa Kamaynilaan ang hindi na nagtitiwala kay La Gloria, 41% naman sa Kabisayaan, 44% sa ibang bahagi ng Luzon, at 44% sa Mindanaw.  Isinusulat na sa pader ng kasaysayan ang hatol ng bayan.

E

Read Full Post »

Pangarap ng Milyong Mariannet

(Editoryal)

SA isang balintunang lipunang pinaghaharian ng inhustisya’t pagsasamantala ng iilang kumukontrol sa pambansang pulitika’t ekonomiya, hindi na katakatakang magpakamatay ang isang Mariannet Amper dahil sa gutom at karalitaan at kawalang-pag-asa. Labingdalawang taon (12) pa lamang si Mariannet ng Ma-a, Davao, at masidhing nangarap noong nabubuhay pa na magkaroon ng bagong bag, sapatos, bisikleta at maayos at palagiang trabaho para sa kanyang ama’t ina.

Masarap ngang mangarap kung malaki ang posibilidad na matupad pero, sa katayuan ni Mariannet na malimit lumiban sa pagpasok sa paaralang elementarya ng Ma-a dahil walang baon o pamasahe, isang trahedya lamang ang mangarap at umasa kaya nagpakamatay siya habang lumuluha ng hamog ang mahalumigmig na umaga noong nagdaang Nobiyembre 2.

Biktima si Mariannet ng isang lipunan at gobyernong walang konsensiya. Habang walang habas na nilulustay lamang at dinadambong ng mga diyus-diyosan ang pondo ng bayan sa iba’t ibang ahensiya ng burukrasya, mulang Malakanyang at Kongreso hanggang sa pamahalaang lokal, na lubhang pakikinabangan sana ng mga mamamayan kung iniukol sa maayos na serbisyo publiko (lupa’t pabahay, gamot at ospital, edukasyon at trabaho, at iba pang pangunahing pangangailangan ng sambayanan), namamaluktot naman sa karalitaan at hungkag ang tiyan ng milyun-milyong dayukdok sa mga kanayunan at kalunsuran.

Batay nga sa pananaliksik ng IFPRI (International Food Policy Research Institute), labing-isang (11) milyong Pilipino ngayon ang nabubuhay sa halagang wala pang $1 isang araw na, batay naman sa opinyon ng United Nations, ay labis nang karalitaan. Kasama ang pamilya ni Mariannet Amper sa mga ito at, sa kabilang banda, milyun-milyon pa ang nabubuhay nga, pero para na ring mga patay, dahil ipinagkakait sa kanila ng lipunan ang karapatang mabuhay nang may dignidad bilang tunay na mga tao.

Totoo nga yata tuloy ang kasabihang walang iniisip ang iilang mayayaman at makapangyarihan sa lipunan kundi kung paano madaragdagan at mapananatili – sa anumang paraan – ang kanilang kayamanan at kapangyarihan. Sa gayong gahamang layunin, hindi ikinababahala ng kanilang budhi kung patuloy man nilang busabusin sa miserableng suweldo sa kanilang mga pabrika’t korporasyon ang kanilang mga manggagawa, o ilibing sa malalawak nilang asyenda ang mumunting pangarap ng kanilang mga magsasaka, o kulimbatin nila’t dambungin ang buwis na kinatas sa pawis at dugo ng sambayanan. Sa likod ng napakalalaking kayamanan, ayon nga sa nobelistang Pranses na si Honore de Balzac (1799-1850), naroroon din naman ang napakalalaking krimen, at inhustisya.

Tulad din ng pagsasamantala o panghuhuthot ng makapangyarihang mga bansa sa ekonomiya ng mahihinang mga bansa kaya nananatiling atrasado’t maralita ang mga ito (halimbawa’y ng Estados Unidos sa Pilipinas), gayundin naman ang ginagawa sa masang sambayanan ng iilang diyus-diyosan sa lipunan kaya lumalaganap at tumitindi ang gutom at karalitaan saanmang dako ng kapuluan. Sa ilalim ng ganitong mapagsamantala’t mapambusabos na sistema, hindi na nakagugulat kung dumami pa ang mga Mariannet Amper na malinaw na biktima ng kawalang-pag-asa, ng gutom at karalitaan, dahil lamang sa kawalang konsensiya ng uring mapagsamantala’t naghahari-harian.

Kinailangan pa ngang kitlin ni Mariannet ang kanyang musmos pang buhay bago dumagsa ang tulong – taos man sa kalooban o pakunwari lamang – sa kanyang naiwang miserableng pamilya. Nagkaloob ng P5,000 ang DSWD (Dept. of Social Welfare & Development) at ipinangakong sasagutin ang gastos sa pagpapalibing kay Mariannet; may mga nangako rin ng trabaho para sa kanyang ama’t ina; buong giting ding iniutos agad-agad — propaganda man o hindi – ni Presidente Gloria Macapagal-Arroyo na pag-ibayuhin pa ang programa ng gobyerno kontra sa gutom at karalitaan kaya pinadagdagan pa niya ng P1-B ang pondo niyon. Higit na kapansin-pansin, nagsermon pa ang mga relihiyoso tungkol sa pagpapakamatay ni Mariannet, ipinagdiinan ang bukang-bibig na panawagang kalingain ang mga maralita gayong patuloy naman nitong ipinagkakait, sa kabilang banda, sa mismong mga maralita ang pagkakamamahal nitong mga institusyon – mga kolehiyo man o unibersidad o ospital.

Kailangan pa nga ba na magbuwis ng buhay sa pakikibaka para sa kanilang kinabukasan ang marami pang nangangarap na Mariannet upang magising ang konsensiya’t malunod ang ipokrisya’t inhustisya ng uring mapagsamantala’t naghahari-harian sa bansa tungo sa pag-iral ng tunay na hustisya sosyal at pagkakaroon, sa wakas, ng isang tunay na mapayapa, makatao, demokratiko at maunlad na lipunang Pilipino? Ito, kung tutuusin, sa kabuuan, ang masidhing pangarap ng milyun-milyong mga Mariannet.

Read Full Post »

RP (Republika ng Pandarambong)

(Editoryal)

MATAPOS ang pagsisikap ng Sandiganbayan sa loob ng anim na taon na tapusing litisin ang kasong pandarambong laban sa dating Presidente Joseph E. Estrada at hatulang mabilanggo ito ng 40 taon o “reclusion perpetua” na, hindi mapapasubalian, ginastusan ng pondo ng bayan ng milyun-milyong piso, agad-agad namang siningahan lamang kamakailan ni Presidente Gloria Macapagal-Arroyo ang desisyon ng hukuman nang nagkukumahog niyang patawarin o pagkalooban ng pardon si Erap.

Ikinatuwiran ni La Gloria at ng kanyang mga tambolero na 70 taong gulang na si Erap, nagdusa na ito diumano sa loob ng anim na taon habang nakakulong at inaalagaan sa Veterans Memorial Hospital noong una, at komportableng namuhay pagkatapos sa marangyang bahay-bakasyunan nito sa Tanay. Hindi nga miminsang nakalalabas ito noon doon, ligtas na ligtas dahil sa dami ng guwardiya, magpapagamot man o dadalaw sa may sakit na ina.

Kahit napatunayan ng Sandiganbayan na nandambong si Erap sa bayan (mula sa lagay sa jueteng, buwis sa tabako, Belle Corp. o anupamang pinagmulan ng nakalululang deposito sa bangko ng isang Jose Velarde noon), isinangkalan ng administrasyon ang diumano’y makataong prinsipyo at pagkakasundo ng mga puwersang pampulitika — na para bang ito ang mabisang susi para maisulong ang hindi pinagsasawaang ipangalandakang pambansang kapakanan – kaya pinalaya agad ni La Gloria si Erap. Napatala nga si Erap sa kasaysayan ng bansa bilang kauna-unahang Presidente na nahatulang makulong sa pandarambong, pero pinakamabilis din namang pinalaya nang hindi man lamang sumayad ang puwit sa Pambansang Bilangguan sa Muntinlupa.

Sapagkat lumilitaw na namumulat na’t hindi palaging nalilinlang ang sambayanan, iba’t ibang sektor ng lipunan ang maanghang na tumuligsa sa gayong “kagandahang-loob” ni La Gloria. Makasarili diumano ang motibo nito at layuning patahimikin ang kampo ni Erap upang makapanatili sa kapangyarihan, lalo ngayong nag-aalab ang damdaming-bayan at nauuhaw sa katotohanan sa mga eskandalong kinasasangkutan ng rehimen (ZTE, pandaraya sa eleksiyon, garapalang panunuhol sa loob ng Malakanyang, trahedya sa Glorietta 2, at kung anu-ano pang tuluy-tuloy na katiwalian sa iba’t ibang ahensiya ng burukrasya).

Bagaman may legal na kapangyarihan si La Gloria na pagkalooban ng pardon o kapatawaran ang sinumang bilanggo matapos ang maraming taon ng pagkakakulong sa Muntinlupa — tulad halimbawa noon ng isang Jalosjos – lubhang nagmadali nga siya sa kaso ni Erap at, kung tutuusin, isa na rin itong pagyurak sa desisyon ng Sandiganbayan at tandisang pagpapahintulot sa pandarambong o katiwalian. Sabi nga, nagmamahal sa inhustisya ang sinumang nagpapahintulot nito.

Higit pang masama, ipinakikita lamang ng desisyon ni La Gloria na, sa bansang ito, talagang doble-kara ang katarungan – iba para sa mayaman at makapangyarihan at iba rin para sa kakaning-itik at ordinaryong mga mamamayan. Pinatitingkad lamang nito ang sarsuwela at pagsasabuwatan ng mga naghahari-harian sa lipunan para patuloy nilang mapaglaruan lamang at mapagsamantalahan ang masang sambayanan. Habang patuloy silang naglulublob sa nakababaliw na kayamanan, pribilehiyo at kapangyarihan, nalulunod naman sa miserableng buhay – kayakap ng inhustisya – ang nakararaming karaniwang mga mamamayan.

Kalakaran na nga yata na sa bansang ito, ang tunay na mga nagmamalasakit sa pambansang kapakanan at masidhing nagnanais ng isang mapayapa, makatao, demokratiko at maunlad na lipunan, gayundin ang mga biktima ng inhustisya’t karalitaan, ang patuloy na ikinukulong at pinagdurusa sa mga bilangguan dahil lamang sa balintunang sistemang kontrolado’t pinayayabong ng uring mapagsamantala’t hari-harian na, batay sa desisyon ni La Gloria sa kaso ni Erap, ay nagsusulong pa sa pandarambong.

Sabagay, noon pa mang naunang mga rehimen, ang RP ay nangahulugan nang Republika ng Pandarambong!

 </p

Read Full Post »