(Tula)
tatlumpu’t walong milyong piso
presyo ng kabayo
ng babaing anak ng asendero
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
pawis na idinilig ng sakada’t magsasaka
sa tubuhan at kabyawan ng asyenda
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
dugo ng brasong naging katas
ng talatalaksang tubo sa asukarera
sabi nga ni antonio jacinto ng angola:
“sa malawak na lupaing iyon
ay bihirang umulan
pawis ng aming noo
ang nagdidilig sa tubuhan…
sa malawak na lupaing iyon
matataas na ang mga tubo
dugo ng aming katawan
ang katas ng mga tubong iyan.”
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
lamang iyon kada araw
at milagrong maragdagan pa
sa kabila ng nag-aalab na protesta.
marinig pa kaya ng kanilang patron
sa altar ng dusa ang laksang nobena?
maulinigan pa kaya ng diyos ni abraham
inusal nilang mga decenario
para sa namayapang kapwa sakada
na halos hangin lamang at dusa
ang nagkarambola sa bituka?
milyong ulit na rin silang nagrosaryo
pero di narinig maging ng kabayo
kyrie eleyson, kristi eleyson
kristo pakinggan mo po kami
diyos ama sa langit
diyos anak na tumubos sa sanglibutan
diyos espiritu santo
santa maria
santang birhen puno ng mga birhenes
ina ng grasya ng diyos
tone-toneladang asukal
nalilikha namin para sa asendero
gabutil lamang ng hamog ang asukal
ng namumutla naming tabo ng kape
sa giniginaw at nananangis na umaga
sinong diyos ang tatawagin pa
maisabaw man lamang sa kanin
at malasahan ng gilagid at dila
pulot na espesyal na may gatas pa yata
para sa kabayo ng babaing pinagpala?
tatlumpu’t walong milyong piso
halaga ng kabayo
ng babaing anak ng asendero
kabayong tinuruang magilas na lumakad
magmartsang parang heneral ng hukbo
sintulin ng kotseng porsche at ferrari
ng asendero kung tumakbo
habang uugud-ugod sa tubuhan
at kabyawan ang sakadang si pedro
kabayong tinuruang lundagin
hilera ng mataas na barandilya
sa larong pangmilyonaryo’t elitista
equestrian ng mga nakapasak
sa nakatatakam na puwit
at mapang-akit na bungangang pinakikipot
gintong tenidor, kutsara’t kopita…
sa takipsilim pag-uwi ng sakada
halos gumagapang na kung umakyat
sa nakadipa’t mababali nang mga baytang
ng binubukbok na hagdang kawayan…
nakaluhod, nagdarasal ang dampang kugon
sumisigaw utak ng sakadang si pedro
paano pa nga ba siya mangangabayo
sa bagong ligo sa posong bukid ng kasuyo?
tatlumpu’t walong milyong piso
presyo ng kabayo
ng babaing anak ng asendero
kabayong kapag medyo matigas ang ulo
umaalma’t tinatamad sumunod sa amo
agad na magiliw na hihimasin
susuyui’t hahalikan pati nguso
kapag bahagyang bumahin-bahin
natutuliro’t nagkukumahog ang beterinaryo
kung anu-anong bitamina’t gamot
isasaksak agad at isusupalpal sa kabayo.
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
presyo ng sakada’t magsasaka
sa asyenda
kapag umalma’t nagprotesta
dudukutin, bubugbugin, lalatiguhin
kung minsa’y pauulanan pa ng bala
nang malagutan na ng hininga
di maibili ng kahit ataul na palotsina…
mabuhay man sa kadadasal ng mga kasama
o sa paghihilamos ng agua bendita
di naman makatikim ng kahit decolgen at aspirina…
kyrie eleyson, kristi eleyson
kristo pakinggan mo po kami
diyos ama sa langit
diyos anak na tumubos sa sanglibutan
diyos espiritu santo
santa maria
santang birhen puno ng mga birhenes
ina ng grasya ng diyos
tubusin mo na po kami sa dusa
iligtas mo po kami sa mga disgrasya
nang di alayan ng decenario ng mga kasama…
o, diyos ni abraham
hahawakan na namin ang espada ni san miguel
upang di tubuhan lamang ang tabasin at putulin
kailan bubutasin ng punglo ang ulo
ng tatlumpu’t walong milyong pisong kabayo
ng babaing anak ng asendero
para ang espesyal na pulot naman nito
isaksak sa lalamunan ng bunso
at magliwaliw sa wakas sa bituka
ng dayukdok naming pamilya?